اختصاصی| واردات خودرو در کشوقوس دولت و مجلس/ رشد خودروسازی در گرو نیازسنجی است
در حوزه واردات خودرو نظرات متعدد و البته متفاوتی مطرح شده است که هر یک نیازهایی در صنعت خودروسازی را یادآوری میکند.
به گزارش خبرنگار۳۶۱ درجه ایران، خودرو ایرانی بهتر است یا خارجی؟ این موضوعی است که از چندی پیش نقل محافل اقتصادی و صنعتی شده است. براساس گفتگوها و بررسی های انجام شده که به شرح آن نیز خواهیم پرداخت، برخی از افراد معتقدند بیشترین علت ضرورت واردات خودرو ناامن بودن و غیراستاندارد بودن خودروی ایرانی است و اگر کیفیت و ایمنی تولیدات داخلی صنعت خودروسازی کشورمان، ارتقا یابد و به یکی از بهترین صنایع خودروسازی جهان تبدیل شود، دیگر نیازی به واردات خودرو نداریم. طبق نظر افراد متعدد افزایش سطح کیفی خودروی ایرانی باعث میشود تا در صنعت خودروسازی به خودکفایی کامل برسیم و با صادرات آن هم به رشد اقتصادی کمک کنیم و هم میزان تصادفات را کاهش دهیم.
اگر بخواهیم به مطرح شدن موضوع واردات خودرو اشاره کنیم باید یادآور شویم که این بحث در بهمن و اسفند ماه ۱۴۰۰ و همزمان با بررسی بودجه ۱۴۰۱ در مجلس شورای اسلامی بهصورت جدی در دستور کار نمایندگان قرار گرفت و آنها در نهایت اعلام کردند آزادسازی واردات خودرو در بودجه آمده است و درآمدی در حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان نیز بابت صدور مجوز ترخیص ۷۰ هزار دستگاه خودروی سواری در منابع بودجه ۱۴۰۱ لحاظ شده است.
براین اساس واردات ۵۰ هزار دستگاه خودروی سواری و ۲۰ هزار دستگاه سواری دوگانهسوز بهعلاوه ۱۰ هزار دستگاه کامیون، ۱۰ هزار دستگاه اتوبوس برونشهری، ۵۰۰۰ دستگاه ماشینآلات معدن و راهسازی کنار ۱۰۰۰ دستگاه یخچالدار در مصوبه نهایی مجلس درج شد.
حتی فاطمی امین، وزیر صنعت هم بر لزوم ازسرگیری واردات در سال ۱۴۰۱ تأکید کرد و در همین راستا بازار در انتظار آغاز واردات خودرو بعد از ۳ سال ممنوعیت شد.
البته در نیمه اسفند ماه ۱۴۰۰، رئیس جمهور نیز به وزیر صمت دستور داده بود به منظورافزایش رقابتپذیری و رفع شائبه انحصار، متناسبسازی قیمت خودرو وجبران کمبود تولید به میزان مورد نیاز بازار، موانع قانونی و اجرایی واردات خودرو در سال ۱۴۰۱ برطرف شود و با افزایش صادرات خودرو و قطعات، میزان صادرات در صنعت خودروافزایش یابد.
اما در سال جدید بهیکباره در متن نهایی قانون بودجه بحث ورود ۷۰ هزار دستگاه خودروی سواری از متن حذف شد.
نمایندگان مجلس در خصوص علت تغییر متن بودجه اعلام کردند: این موضوع مورد ایراد مجمع تشخیص مصلحت نظام قرار گرفته است و برای اینکه بودجه معطل نماند، بند واردات خودروی سواری حذف شده است.
البته صادق آملی لاریجانی، رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، با بیان اینکه مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره واردات خودرو نظری نداده است، گفت: هیأت عالی نظارت، با بررسیهای کارشناسی مختلف، برخی بندهای مصوبه مربوط به واردات خودرو را مغایر سیاستهای کلی نظام دانسته است؛ بنابراین این نظرهیأت عالی نظارت محسوب میشود که با رأی اکثریت به تصویب رسیده است.
بهگفته آملی لاریجانی، در پارهای از موضوعات که مجمع تشخیص یا هیأت عالی نظارت نظر میدهند، در واقع آخرین نقطه تصمیمگیری است، اما نکته اینجاست مجمع تشخیص مصلحت نظام زمانی به مصوبات ورود پیدا میکند که اختلافنظری میان مجلس و شورای نگهبان بر سر مصوبه و موضوعی باشد، اما در بحث واردات خودرو چنین امری بهوجود نیامده بود.
با حذف بند واردات خودرو از بودجه سال ۱۴۰۱ این پرسش مطرح است؛ آیا این موضوع بهمعنای منتفی شدن واردات خودرو است؟
بهاعتقاد کارشناسان، واردات خودرو توسط خود دولت در خرداد ۹۷ ممنوع شد و علت آن هم مدیریت منابع ارزی بود، در واقع در مسئله ممنوعیت واردات خودرو، موضوع حمایت از تولید داخل و آسیب به صنعت خودرو از ناحیه ورود خودروهای خارجی در میان نبوده است، با توجه به این موضوع در واقع رفع ممنوعیت واردات خودرو بهدست خود دولت باز میشود، زیرا این اختیار را دارد که ممنوعیت ۴ساله را بدون نیاز به مجوز مجلس یا هیأت عالی نظارت لغو کند.
نمایندگان مجلس هم با تأیید این موضوع معتقدند مجلس واردات خودرو را ممنوع نکرده بود که حالا بخواهد مجوز ازسرگیری آن را بدهد، این تصمیم دولت بود که در راستای مدیریت منابع ارزی، واردات را متوقف کند و امروز هم دولت اختیار لغو این ممنوعیت را دارد. هدف مجلس این بود که با مصوبه واردات خودرو، دولت را در مسیر ازسرگیری ورود خودرو به کشور قرار دهد، وگرنه قانونی که بگوید دولت باید خودرو وارد کند یا نکند، وجود ندارد.
در مجموع حذف بند واردات خودرو از متن بودجه ۱۴۰۱ شرایط بازار خودروهای وارداتی را نیز تحت تأثیر قرار داده است و خبری از رونق در بازار راکد این خودروها نیست. بررسیها نشان میدهد تغییرات قیمتی خودروهای وارداتی نسبت به داخلی ناچیز است. اکثر فروشندگان خودرو معتقدند مردم دست از خرید خودروهای وارداتی برداشتهاند تا شاید با واردات خودرو قیمتها نیز روند کاهشی پیدا کنند، اما متأسفانه واردات خودرو هنوز در کشوقوس تصمیم دولت و مجلس قرار دارد و همین امر بازار این خودروها را بلاتکلیفتر کرده است.
از طرفی، حجت الله فیروزی، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، با اشاره به آمار بالای جان باختگان در تصادفات جاده ای و نقش کیفیت پایین خودروهای داخلی در رشد این آمار، بیان کرد: بنده نیز مانند سایر افراد نسبت به وضعیت صنعت خودروسازی منتقد هستم. توقع این است که صنعتی که بالغ بر ۵۰ سال در کشور مورد حمایت قرار گرفته، عملکردی به مراتب بهتر داشته باشد و خودرویی با کیفیت و ایمن تولید کند. اما بنده باور دارم نباید به خاطر انتقادهایی که نسبت به یک موضوع داریم، اساس بحث را زیرسوال ببریم.
عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، تأکید کرد: کیفیت پایین خودروهای داخلی یکی از عوامل مؤثر در آمار بالای جانباختگان در تصادفات جاده ای است که با شکست انحصار ایجاد شده و واردات خودرو میتوان بستر کیفیسازی خودروهای داخلی را فراهم کرد.
عوامل متعددی درتصادفات جادهای موثر است
وی در ادامه با بیان اینکه در ایام عید هنگام عبور از یک جاده اصلی چندین مورد واژگانی خودرو را دیدم که هیچ ارتباطی با خودرو نداشت، اظهار کرد: در آمار بالای جان باختگان در تصادفات جاده ای عوامل متعددی اثرگذار است، نباید در کنار انتقادهایی که به صنعت خودروسازی داریم، زیربنای این صنعت بزرگ کشور که می تواند در تولید ملی و اشتغال آفرینی اثرگذار بوده را نادیده گرفته و آن را از بین ببریم.
این عضو کمیسیون صنایع ومعادن مجلس با بیان اینکه دولت فعلی و وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت برنامههایی برای ساماندهی صنعت خودروسازی کشور دارند، تصریح کرد: بنده معتقد هستم که ما نباید بازار را به صورت انحصاری در اختیار چند خودروساز قرار دهیم، باید هم از ظرفیت بخش خصوصی برای گسترده کردن فعالیتها در حوزه خودروسازی بهره برده و کیفیت و تنوع تولیدات خود را بالا ببریم و هم از ظرفیت واردات استفاده کنیم.
نماینده مردم فسا در مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: واردات خودرو نه تنها مخل تولید داخلی نبوده بلکه رقابت را برای بازار خودرو به ارمغان آورده و خودروسازان را وادار به ارتقای کیفیت و ایمنی خواهد کرد. این گفته که واردات خودرو مخل تولید داخل است، درست نیست. استفاده از ظرفیت های وارداتی علاوه بر اینکه پاسخگوی بخشی از تقاضاهای جامعه است، موجب ایجاد رقابت در بازار شده و خودروسازهای داخلی را مجبور به ارتقای کیفیت خود خواهد کرد. امروز ما از کتاب های دانشگاهی خارجی برای انجام کارهای پژوهشی در دانشگاههای خود استفاده کرده که منجر به تقویت پایه علمی در کشور می شود. در بحث صنایع نیز اینگونه است.
هیچ مانعی برای واردات خودرو وجود ندارد
فیروزی افزود: قطعا زمانی که بحث از واردات خودرو و حمایت از واردات می شود، به دنبال واردات بی حد و حصر نیستیم. واردات باید به گونه ای باشد که به تولید داخل ضربه نزند اما در عین حال رقابت را در بازار ایجاد کرده و مکمل تولید داخل می شود.
وی در پایان تأکید کرد: ما هیچ قانونی در خصوص منع واردات خودرو نداریم اما در مقاطعی از زمان، برای جلوگیری از خروج ارز از کشور جلوی واردات در خیلی از کالاها گرفته شد. اکنون دست دولت برای واردات خودرو باز است. مصوبه مجلس در بودجه نیز با اصلاحات صورت گرفته در آن این اختیار را به دولت می دهد تا خودرو وارد کند.